اجاره ویلا و سوئیت - آپارتمان

مساجد همواره برای افرادی که به معماری و فرهنگ و هنر علاقه دارند مکان های جذابی هستند. یکی از مساجد بی نظیر ایران، مسجد جامع یزد میباشد که جزو مهمترین جاذبه های گردشگری ایران و شهر یزد است. مسجد جامع یزد همانند نگینی درخشان و بی همتا در شهر یزد می درخشد و همیشه پذیرای گردشگران داخلی و خارجی زیادی بوده است.

موقعیت مسجد جامع یزد

این بنای زیبا در مرکز شهر قدیم یزد در محله ای قدیمی به نام دروازه شاهی و در ضلع غربی خیابان امام خمینی یزد واقع شده است.

تاریخچه ساخت مسجد جامع یزد

این مسجد در قرن ششم هجری قمری در محوطه ای که گرداگرد آن حصارهایی داشت ساخته شد و با مشاهده اسناد موجود پی می بریم که زمان ساخت و تکمیل این بنا در مدت صد سال در دوره های مختلف به طول انجامید. از مهمترین دورانی که مسجد جامع به خود دیده میتوان از حکومت تیموریان، صفویان، قاجاریان و ایلخانی نام برد.

هر بخشی از بنای مسجد جامع به تدریج و توسط افراد مختلف تکمیل و بازسازی شده است. اما ظاهرا اولین بانی این بنای شگفت انگیز، عمرولیث صفاری و مشهورترین بانی احداث آن علاالدوله کالنجار حاکم یزد میباشد. علاالدوله کالنجار در سال های 474 تا 498 هجری شمسی حاکم یزد بود و در طی این سالها به مرمت و تکمیل مسجد جامع پرداخت.

در زمان حکومت قاجار و دوره سلطنت فتحعلی شاه عملیات تخریب با هدف مرمت و احیای این اثر تاریخی به صورت گسترده ای انجام شد که ظاهری متفاوت از بنای اولیه را در پی داشت. با بررسی شواهد و مکتوبات تاریخی، مشخص شد که بنای مسجد جامع امروزی جایگزین سه مسجد قدیمی بوده که در زمانهای دور در مجاورت هم ساخته شده‌اند. اولین مسجد این منطقه مسجد جامع عتیق نام گرفت که در قبل از قرن چهارم قمری در دوره حکومت عمرولیث صفاری طراحی و سپس ساخته شد. این بنا در قرن پنجم مرمت و تعمیر و در مجاورت آن مناره ای ساخت شد که تا قرن های بعدی نیز همچنان پا برجا بود.

همانطور که گفته شد، در قرن پنجم هجری قمری همزمان با حکومت امیر یزد (علاء الدوله) ساخت مسجد جامع قدیم شروع شد و چندین ایوان و یک گنبدخانه به آن اضافه شد که این تغییرات تا قرن 13 ثابت ماند. بعد از مرگ حاکم یزد، دختران فرامرز ابن علی از نسل آل کاکویه قسمت های جدیدی از جمله مقبره در کنار دومین مسجد و یک شبستان به بنای اصلی مسجد جامع افزودند. اما بخش عمده بنای مسجد جامع ویران شد و در سال 724 قمری بنای امروزی مسجد جامع احداث شد.

سومین مسجد که به عنوان مسجد جامع نو شناخته میشود، در اوایل قرن هشتم هجری قمری با نظارت و تلاش های بی وقفه سید رکن الدین محمد قاضی (از جمله سادات، عالمان و حاکمان بزرگ شهر یزد) به همراه ایوانی بزرگ و صحنی کوچک و یک گنبدخانه احداث شد. اما عمر او برای گسترش دادن بنای مسجد جامع کفاف نداد و بخش هایی از ساختمان مسجد نیمه کاره ماند.

در سال 732 شرف الدین علی یزدی بخش های ایوان و گنبد را تکمیل کرد و در سال 777 نیز همزمان با حکومت امیر تیمور، کاشی کاری این قسمت ها انجام گرفت.

پسر امیر تیمور «خواجه جلال‌الدین محمود خوارزمی» کتیبه ای به دور گنبد و ایوان افزود. روی این کتیبه با خط نسخ سوره فتح به وسیله هنرمند مشهور آن دوره «بها الدین هزار اسب» نگاشته شد. اما این کتیبه تکمیل نشد و در سال 819 قمری در زمان شاهرخ میرزا با قلم نظام کرمانی به اتمام رسید. بعد از اتمام این کتیبه، شاهرخ خان دستور داد اسامی ائمه و لقب های شاهرخ را در کتیبه ای دیگر بنویسند و در سردر ورودی بزرگ مسجد نصب کنند.

بانی مناره های سردر مسجد جامع وزیر یزد آقا جمال الدین محمد، معروف به مهترجمال در زمان شاه طهماسب صفوی بود.

مناره مسجد جامع یزد به عنوان بلندترین مناره در بین مساجد تاریخی جهان شناخته میشود. به همین خاطر این مسجد بیشتر با داشتن مناره بلندش شهرت جهانی پیدا کرده و حیرت جهانیان را برمی انگیزد.

شواهدات نشان میدهد در دوره ساسانی یعنی قبل از ورود اسلام به ایران، پایه های این بنا به عنوان یک آتشکده احداث شد و بعد از ورود اسلام تغییر کاربری داده و به مسجد تبدیل شد.

بنای مسجد جامع یزد

با نظر مرحوم پیرنیا سبک معماری مسجد جامع یزد به روش آذری میباشد که به این شیوه سبک مغول یا ایرانی - مغول نیز گفته میشود. از نمونه های این معماری در بخارا و هرات نیز موجود است.

پلان اصلی مسجد جامع یزد به صورت چهارگوش و تقلیدی از پلان کعبه است. این نوع معماری در طول تاریخ الگوی مساجد مختلفی بوده است.

مساحتی که زیر بنای مسجد اعظم یزد را تشکیل میدهد برابر 9800 مترمربع است و 500 مترمربع نیز به بخش کتیبه ها و کاشی‌ها و... مربوط میشود. طول بنا 104 متر و عرض آن 99 متر میباشد.

بنای مسجد جامع یزد یکی از منحصربه فردترین و شگفت انگیزترین معماری های دنیا را دارد. به همین خاطر بسیاری از گردشگران و علاقه‌مندان به آثار تاریخی از سراسر جهان برای بازدید از این بنای تاریخی به ایران می آیند و با ورود به این اثر تاریخی محو معماری اصیل آن که در قسمت های مختلف مناره، شبستان، گنبد و صحن آن از گچ کاری‌های زیبا و ظرافت های دقیقی استفاده شده میشوند.

مناره ارتفاعی بیش از 52 متر و قطری به اندازه 8 متر دارد.

مسجد جامع از دو شبستان، یک صحن بزرگ مستطیل شکل، یک ایوان مرتفع، دو گرمخانه در ضلع شرقی و غربی شبستان ها و دو پایاب تشکیل شده که نشان دهنده معماری اصیل و بی نظیر ایران باستان میباشد.

بی شک در این اثر تاریخی، قسمت محراب که در گنبدخانه قرار دارد بهترین بخش آن است. محراب اصلی با آجرهای ضربی، کتیبه و کاشی معرق مزین شده و نمایانگر ذوق و هنر بی حد و حصر ایرانیان در معماری است.

گنبد مسجد نیز نگاه هر رهگذری را به خود جلب میکند. این بخش از مسجد جامع از دو پوسته به هم متصل ساخته شده و طرح زیبایی از گل صابونکی به همراه ساقه‌ای که روی آن نقش الملک‌الله حک شده به زیبایی روی آن نمایان است. بی شک ایوان، گنبد و فضای پیرامون مسجد جامع یزد تماشایی ترین بخش بیرونی را برای نگاه تماشاگران فراهم آورده است.

نقش های اسلیمی و گیاهی، کاشی‌کاری های معرق و گره‌چینی که بر ایوان بلند این بنای شکوهمند خودنمایی میکند تحسین هر بیننده‌ای را بر می انگیزد و هنر معماران ایرانی آن را می ستاید.

در هشتی ورودی بنا در بخش شرقی آن، کتیبه ای از کاشی قرار دارد که روی آن متنی حاوی وقفنامه مسجد در تاریخ 765 هجری قمری دیده میشود. این کتیبه قدیمی ترین اثر بنای مسجد اعظم یزد است. لوح ها و کتیبه های دیگری در هشتی قرار دارد که تاریخ های 770، 777، 820، 863، 875 و 947 هجری قمری را نشان میدهند.

روشنایی و نور مسجد جامع به شکل غیر مستقیم و از انعکاس نور از گچ سفید دیوار و گنبدها تامین میشود.

در سرتاسر مسجد، نمادهای شیعه دیده میشود که تزئیناتی بسیار زیبا و منحصر به فرد هستند. از جمله این نقش ها میتوان از شمسه 72 پر، ستاره 5 پر، مفاهیم نام های حضرت علی و حضرت محمد و امام حسین و 5 تن نام برد.

در ساخت مسجد جامع یزد از خاک کربلا و گلاب ایرانی استفاده شده که این برای یزدی ها بسیار ارزشمند است و تقدس این بنا را بیشتر کرده است.

معمار این بنای تاریخی و مقدس سعد ابن محمد کدوم میباشد که برای ساخت گنبدهای مسجد از آجرهای لعاب دار و ساده به کاربرده است.

بنای مسجد جامع یزد به چندین کوچه ختم میشود که بالتبع دارای ورودی ها و خروجی های متعددی میباشد. شش ورودی جهت داخل شدن به مسجد تعبیه شده است.

متاسفانه از بخش های قدیمی و کهن مسجد اعظم هیچ اثری باقی نماده و آن بخشی که امروزه به عنوان بنای مسجد جامع یزد دیده میشود، با تلاش رجال دینی و بزرگان مملکتی مرمت و نوسازی شده و بازسازی و احیای این بنا، از سالها قبل تا چند دهه گذشته ادامه پیدا کرد.

جاذبه های گردشگری در نزدیکی مسجد جامع یزد

در انتهای خیابان مسجد جامع واقع در ضلع جنوب شرقی آن، بازار شاهی یزد و چهار سوق که از بناهای قدیمی قرن هشتم هجری می باشند قرار گرفته‌اند. درواقع یکی از سه بازارچه قدیمی یزد که به چهارسوق متصل هستند به مسجد جامع منتهی میشود و از طرفی دو بازارچه دیگر نیز به محله‌ی دارالشفا و کوچه یهودی‌ها ختم میشوند؛ این مجموعه باستانی بسیار تماشایی و حیرت انگیز و در نوع خود بی مانند است زیرا در کمتر شهری میتوان مجموعه ای از بهترین آثار تاریخی را یکجا مشاهده کرد.

دسترسی به مسجد جامع یزد

برای دیدن این بنای تاریخی به استان یزد و شهر یزد رفته و از آنجا به خیابان امام خمینی و خیابان مسجد جامع بروید تا زیباترین مسجد یزد را مشاهده کنید. همچنین میتوانید با اجاره ویلا در استان یزد مدت بیشتری در شهر بادگیرها بمانید و از دیگر مناطق دیدنی همچون بازار خان و عمارت ناجی یزد دیدن کنید.