اجاره ویلا و سوئیت - آپارتمان

اردبیل - اردبیل  
شنبه 17 شهریور 1397

یکی از مراسم آذری زبان ها در ایران آیین طشت گذاری می باشد که از قدیمی ترین سنت ها به شمار می رود. برگزاری این مراسم، مقدمه ای برای شروع عزاداری های ماه محرم می باشد. تشت گذاری از روز 27 تا 30 ذی الحجه در مسجد ها و حسینیه ها برگزار می گردد. از سال 1391به بعد، طشت‌ گذاری به عنوان یکی از سنت های عزاداری استان اردبیل، در لیست آثار ملی ایران، به ثبت رسید.

برخی از پژوهشگران بر این باورند که این مراسم از 500 سال پیش آغاز شده و مربوط به دوران صفویه می باشد، زیرا؛
1. طشتی متعلق به دوران شاه عباس، در مسجد بازار چاقو سازان اردبیل موجود می باشد که در گذشته، از آن در مراسم طشت‌ گذاری استفاده می کردند. این طشت در داخل و لبه هایش، نقش و نگارهایی دارد. حتی در قسمت لبه طشت، عبارت "وقف نمود به حضرت عباس 1038" مشاهده می شود.

2. پادشاهان دوران صفویه، شیعه و ترک‌ زبان بودند و متن اصلی دعای طشت گذاری، با استفاده از سه زبان فارسی، ترکی و عربی نوشته شده است.

3. یکی از خصوصیات معماری مسجد های اردبیل، سکوهایی است که در یکی از ضلع های دیوار داخلی مسجد به شکل طاق ‌نما ساخته شده است و جایگاه طشت ها می باشند. این سکوها، پس از روی کار آمدن صفویان ساخته شده اند.

برخی بر این باورند که فلسفه مراسم طشت‌گذاری، به یاد آوری واقعه غدیر خم، واقعه خرابه شام و رفتار سخاوتمندانه امام حسین (ع) با سپاه حر ریاحی باز می گردد.

معروف ترین استانی که مراسم طشت گذاری را برگزار می کند، استان اردبیل می باشد. تقسیم بندی محلات، از اصلی ترین ارکان نظم و ترتیب عزاداری های  استان اردبیل به شمار می رود. بنا به یک رسم قدیمی، اردبیل از 6 محله تشکیل شده است که سه محله در دسته حیدری و سه محله دیگر در دسته نعمتی قرار می گیرند. در بین این محله ها، یک محله نقش بزرگتر، یکی نقش میانه و دیگری نقش کوچکتر را داراست.

محله های حیدری عبارتند از:
تاوار (بزرگتر)، اوچ دکان (میانه) و پیر عبدالملک (کوچکتر)

محلات نعمتی نیز عبارتند از:
گازران (بزرگتر)، سرچشمه (میانه) و عالی قاپو (کوچکتر)

محله های کوچک و مسجد های دیگر نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی که دارند، زیر مجموعه ی یکی از این محلات شش گانه به شمار می روند و هر یک، دسته عزاداری مشخص و جداگانه ای دارند.

در هر روز (به جز روز اول و نهم محرم و روز جمعه ای که ما بین این ده روز قرار می گیرد) دسته یکی از محله های شش گانه و زیر مجموعه هایش، به خیابان و بازار می روند و عزاداری می کنند. مراسم طشت گذاری به صورتی برنامه ریزی می شود که هر روز، دو محله بزرگ این مراسم را برگزار کنند.

برای برگزاری این مراسم، طشت های مخصوصی استفاده می شود. این طشت ها گرد هستند و از جنس برنز یا مس می باشند. 6 تشت برای 6 محله، در مسجد جامع اردبیل نگهداری می شود.

در مسجدها، با عزاداری و نوحه سرایی، آیین طشت گذاری شروع می شود و مردم سینه می زنند. بعد از اتمام عزاداری، ریش سفیدان هر محله، در حالی که طشتی بر دوش دارند، به مسجد ها وارد می شوند. با آمدن ریش سفیدان، افرادی که در مسجد هستند به پا می خیزند و با شعار الدخیل یا ابوالفضل از آنها استقبال می کنند. گاهی ممکن است طشت ها در خانه شخصی قرار داشته باشند (بر اساس نذری که آن شخص کرده)، در این صورت دسته عزاداران به سمت خانه آن شخص پیش می روند و بعد از عزاداری، طشت ها را برداشته و به محل برگزاری مراسم باز می گردنند. در طی راه، مردم نذرهای خود را درون تشت می ریزند. اغلب مردم، نذرهای قربانی خود را در جلوی طشت و دسته عزاداران ذبح می نمایند و بعد از ذکر مصیبت، به سمت قبله می ایستند و برای شفای بیماران دعا می کنند.

مردم بر این باورند که با لمس طشت، با سالار شهیدان بیعت می کنند. ریش سفیدان با طشت دور مسجد می چرخند و پس از طواف آن، تشت را در مکان مخصوصی می گذارند. پس از آن، چند نفر از عزاداران حسینی، کوزه ای پر از آب را بر دوش می گیرند و دور مسجد می گردند. مردم نیز پشت آنان شروع به حرکت و نوحه خوانی و رجز خوانی می کنند. نوحه ها و رجزها، در خصوص کرامت و بزرگی حضرت عباس می باشند. کوزه داران به طرف طشت ها پیش می روند و با آب کوزه، طشت ها را پر می کنند. در حین این کار، دعای مخصوصی نیز خوانده می شود تا آب متبرک شود. سپس طشت های پر از آب را حمل می کنند و در میان جمعیت می چرخانند و سرانجام دوباره طشت ها را بر روی سکوهای مخصوص می گذارند. در ده روز اول ماه محرم، طشت ها بر روی سکوها قرار دارند. عزاداران حسینی بر این باورند که آب درون طشت ها شفا بخش می باشد، پس از آن می نوشند و یا به بیماران می دهند تا شفا بگیرند. در این مدت، اگر آب داخل طشت ها کم شود، دوباره در تشت ها آب می ریزند تا همگی بتوانند مقداری از آن آب، بنوشند.

تا زمان قاجار، مراسم طشت گذاری فقط در مسجد جامع اردبیل برگزار می شد ولی هم اکنون بیش از 41 مسجد و حسینیه، به برگزاری این مراسم مشغولند. در همه روستاهای استان اردبیل، مراسم طشت گذاری برگزار می گردد که هر کدام آداب و رسوم مخصوص خودشان را دارند. مثلا در روستای شایق (یکی از بزرگترین روستاهای شهرستان سرعین)، در نزدیک ترین پنجشنبه به اول ماه محرم، بعد از نماز ظهر و عصر، مراسم طشت زنی انجام می شود. در  این روستا، چند روز قبل از برگزاری مراسم طشت گذاری، طشت را از مسجد خارج می کنند و پس از تمیز کردن آن، با پارچه ی سیاه رنگی طشت را می پوشانند. پس از نوحه خوانی، مردم در دسته هایی منظم به مسجد می روند و با آیین خاصی، به طرف منزل دو شخص از قدیمی های روستا می روند تا طشت را بگردانند. با رسیدن به مکان مورد نظر، ذکر مصیبت کوتاهی می گویند و سپس طشت را به مسجد باز می گردانند.

مراسم طشت گذاری، در شهر های دیگری همچون آذربایجان شرقی و غربی، زنجان، مازندران، آستارا، تالش و ورامین نیز برگزار می گردد.

آیین طشت گذاری از مراسم با اهمیت در فرهنگ عاشورایی ایران است، پس توصیه می شود شئونات مربوط به این مراسم را رعایت کنید. ورود بانوان به مراسم طشت گذاری ممنوع می باشد، البته در برخی نقاط کشور، این مراسم توسط بانوان نیز به صورت مجزا برگزار می شود.

دیدگاه کاربران


heshmat.alizadeh
heshmat.alizadeh
سه شنبه 28 دی 1400
خیلی مراسم با شکوهیه اجرتون با امام حسین انشالله که اطلاع رسانی میکنید🌹🖤
مسعود
مسعود
سه شنبه 04 آبان 1400
طشت آب نماد آب فراته، و مردم اون و شفابخش و حاجت دهنده میدوننن
فرشته کیایی
فرشته کیایی
سه شنبه 26 مرداد 1400
این مراسم یک تا 10 روز قبل از محرم انجام میشه و بیشتر در هیئت ترک ها برگزار میشه.
akbar_4709
akbar_4709
شنبه 12 تیر 1400
این مراسم در تکیه ها و مساجد تهران و شهرهیا دیگه هم برگزار میشه و خیلی هم حاجت میده.
shirin.lotfi.moshaver
shirin.lotfi.moshaver
شنبه 28 فروردین 1400
ریشه دارترین آیین محرم هست که در محله عالی قاپو اردبیل تمام و کمال و به طور عالی برگزار میشود.😭
m_miyanaji_m
m_miyanaji_m
شنبه 23 اسفند 1399
هدف از این مراسم یادآوری جوانمردی‌ ها و فداکاری ‌های حضرت ابوالفضل میباشد که چقدر با عشق خود را به آب و آتش می ‌زد تا به جرعه ای آب برسد....
amir
amir
چهارشنبه 29 بهمن 1399
واقعا باید قدر این رسم های باشکوه و فلسفه دار رو بدونیم..یادش بخیر من در این مراسم در حسینیه متبرکه اوچدکان شرکت کردم خیلی غریبانه بود.❤️
saeid_khor
saeid_khor
سه شنبه 30 دی 1399
مراسم آیین سنتی طشت گذاری در تالش هم برگزار میشه و در شهرهایی مثل اردبیل طرفداران زیادی داره.
alblw
alblw
دوشنبه 24 آذر 1399
آیین سنتی طشت گذاری در اردبیل به عنوان یک میراث معنوی به ثبت رسیده و هدف این مراسم هم بزرگداشت جوانمردی ها و فداکاری های حضرت عباس است.
siros_sarkhani_59
siros_sarkhani_59
شنبه 10 خرداد 1399
😢😢عالیه این مراسم.. مسجدهای اردبیل سکوهایی داره که جایگاه این طشت هاست...