اجاره ویلا و سوئیت - آپارتمان

با قدم زدن در خیابان پر رفت و آمد امام خمینی تهران به دروازه‌ای تاریخی و کهن که از زمان قاجاریه به جا مانده میرسیم که امروزه آن را با نام سر در باغ ملی می شناسند و جزو مکان های تاریخی و دیدنی پایتخت به شمار می رود. سر در باغ ملی قبل از ساخت برج آزادی به عنوان نماد اصلی تهران شناخته می شد و جز مهم‌ ترین بخش های باغ ملی تهران است که قدمتی بیشتر از خود باغ دارد و بدون شک از زیباترین دروازه ‌های تهران و حتی ایران به شمار میرود که همچنان سالم باقی مانده است. این دروازه زیبا از آن دسته جاذبه های بی مانندی است که دیدن آن بر هر ایرانی واجب است. قطعا هر انسانی با تماشای آن محو معماری منحصر به فرد و فوق العاده این سازه تاریخی میشود.

کاربرد این دروازه در گذشته برای ورود به میدان نظامی تهران، یعنی میدان مشق از عظیم ترین میدان‌های نظامی پایتخت بود و به همین خاطر، نام آن در ابتدا دروازه میدان مشق گذاشته شد. این دروازه جزو مکان های تحت اختیار قشون شاهنشاهی فتحعلی شاه قاجار به شمار میرفت.

بعد از ساخته شدن این دروازه، طرحی با عنوان تاسیس اولین باغ همگانی پایتخت که باغ ملی نام داشت در اراضی داخلی میدان مشق برنامه ‌ریزی شد و بعد از آن نیز نام دروازه به نام امروزی آن یعنی سر در باغ ملی تغییر پیدا کرد.

باغ ملی فقط چند سال حیات داشت که مکان های دیگری در کنار آن مانند موزه ایران باستان، کتابخانه ملی و ساختمان وزارت امور خارجه احداث شد.

امروزه از میدان نظامی مشق هیچ اثری برجای نمانده و تنها ساختمان سر در آن مانند نگینی درخشان و با ارزش باقیست و این موجب شگفت‌ رهگذران در مرکز تاریخی پایتخت میشود.

از نکات جالب در مورد این سر در این است که سریال مدار صفردرجه که روزگار دوره رضا خان را به نمایش میگذارد در کنار این مکان تاریخی ساخته شده است.

جهانگردان میدان مشق را میدانی چهارگوش یا مربع شکل با ضلعی حدود 400 متر توصیف کرده اند و آن را یکی از عظیم ترین میدان های نظامی تهران می دانند.

تاریخچه سر در باغ ملی و میدان مشق

همانطور که گفته شد میدان مشق، مکانی نظامی جهت تمرین‌های رزمی قشون شاهنشاهی دوره فتحعلی شاه بود. نام این منطقه‌ نظامی در اصل مارش فرانسوی به معنی رژه بوده که در گذر زمان در زبان فارسی به کلمه مشق تغییر یافته است.

میدان مشق در زمان ناصرالدین شاه مورد بازسازی قرار گرفت و بیشتر توسعه یافت. محمد حسین خان سپهسالار، در سال 1278 این میدان را به شکل میدانی مربع شکل تغییر داد و دیواری از طاق‌های آجری پیرامون آن ساخت. بعدها دروازه‌ای بسیار زیبا متشکل از یک درِ دو لنگه و دو طاق نمای کنار آن در قسمت شمالی خیابان امام خمینی و میدان سپه تعبیه شد که گاهی اوقات ناصرالدین شاه از بالای آن تمرینات نظامیان را مشاهده میکرد.

پس از کودتای اسفند سال 1299 شمسی، این گروه نظامی از پایتخت بیرون رفتند و در خارج از تهران تمرینات و آموزش های نظامی خود را انجام می دادند.

پس از آن میدان مشق کاربرد نظامی نداشت و بدون استفاده باقی ماند. سال ها بعد رضا شاه که در دوره فتحعلی شاه سِمَت وزیر جنگ کشور را داشت، دستور احداث سر در باغ ملی را به شکل امروزی در مکان میدان مشق صادر کرد. بین سالهای 1301 تا 1304 شمسی و پیش از شروع جنگ جهانی دوم این سازه، به وسیله جعفرخان کاشانی و با کمک آلمانی‌ها بنا شد. معمارانی مانند استاد کریم منیژه جهت ساخت ستون‌ها، استاد اسماعیلی جهت سفت‌کاری‌ بنا، برای ساخت کاشی‌ها استاد خاک نگار مقدم و استاد حسین کاشی پز نیز برای کاشی کاری های سردر باغ ملی کمک شایانی کردند.

در تاریخ 12 مهر 1377 شمسی سر در باغ ملی تهران در فهرست آثار ملی ایران با شماره 2130 به ثبت رسیده است.

معماری بنای سردر باغ ملی

طراحی سر در باغ ملی نشان دهنده ترکیب معماری اروپایی و ایرانی است. در بخش کلاه فرنگی و کاشی‌کاری این بنا سبک معماری مخصوص آن دوره به طور واضح دیده میشود. فرم سازه سر در باغ ملی معماری دروازه‌های تهران در زمان ناصرالدین شاه قاجار را یادآورد میشود.

برای ساخت سردرباغ ملی از مصالحی مانند آجر، چوب، سنگ، برنز و آهن  استفاده شده است.

ساختمان سردر باغ ملی از دو نمای داخلی و بیرونی تشکیل شده که نمای بیرونی آن شامل هشت ستون آجری است که به صورت جفت ساخته شده و در پیرامون سه بخش ورودی آن، هر جفت نسبت به هم به ‌اندازه یک قطر ستون عقب‌نشینی شده است. به این صورت که اطراف هر در از چهار ستون ساخته شده، دو عدد از آن‌ها عقب‌ تر از دو ستون دیگر قرار گرفته و این باعث شده روشنایی نور و سایه نمایی خاص و منحصر به فرد به دروازه بدهد. ستون‌هایی که در بخش خارجی استفاده شده طرح‌هایی از تسخیر تهران در کودتای 1299 را نشان میدهد. نمای درونی سر در باغ ملی نیز شامل تصاویری از فروهر و مردم هخامنشی، کوروش کبیر و فروهر است. از سمت راست به چپ، عرض بنای سر در باغ ملی حدودا 27 متر است؛ این بخش در زمان گذشته به علت وجود دو اتاقی که برای بازرسی و نگهبانی استفاده میشده در قسمت شرق و غرب بیشتر بوده که با واگذاری اتاق شرقی به ساختمان اداره پست و اتاق غربی به ساختمان شرکت نفت ایران و انگلیس تخریب و عرض بنا کمتر شد.

در کاشی‌کاری‌هایی که در قسمت بیرونی بنای سردر باغ ملی به کار برده شده میتوان به اشعاری از ندیم‌الملک صنعتگر و محمدعلی کیهانی اشاره کرد.

زیباترین بخش کاشی‌ کاری نیز به سر در بنا تعلق دارد که نقوشی مانند پلنگ و شیر، مسلسل، خورشید و تاجی که دو شیر آن‌ها را گرفته است را شامل می شود.

از دیگر نقوشی که در کاشی‌کاری‌های سر در باغ ملی دیده میشود میتوان به تسخیر تهران توسط رضاخان و کودتای 3 اسفند اشاره کرد که در آن رضاشاه در حال تیراندازی است و همچنین نقش هایی از تخریب برج و بارو به وسیله گلوله‌های توپ و تصاویر تمام قدی از لژیون قزاق ( نیروی نظامی ویژه‌ای بود که در سال 1258 شمسی به دستور ناصرالدین شاه در پس قراردادی بین روسیه تزاری و ایران ایجاد شد) در دو بخش ورودی اصلی‌ دروازه و نماد دو فرشته پیروزی اشاره کرد. این نقوش را میتوان الهام گرفته از حجاری‌های طاق بستان کرمانشاه دانست.

در قسمت بالایی سر در باغ ملی کاشی کاری های تعبیه شده که نقوش و طرح‌های اسلیمی به کار برده شده در آن، رضا شاه به همراه تفنگ شصت تیر، میدان نبرد، شصت تیر، گلوله توپ، پلنگ، اسامی ائمه، پرچم سه رنگ ایران، سرودهای مذهبی و آیه‌های قرآنی را در پایین کلاه فرنگی نشان میدهد. بعد از سال 1357 و پیروزی انقلاب اسلامی طرح‌هایی مانند شیر و خورشید از بین نقوش کاشی‌های سر در باغ ملی حذف شد. همچین نیم تنه فلزی منسوب به رضا شاه نیز از بالای در چدنی برداشته شد.

یکی از جذابیت های این سر در تاریخی و باشکوه اتاق کوچکی است که در وسط قسمت بالای ورودی به شکل کلاه فرنگی ساخته شده و نشان دهنده تاثیر معماری روسیه به وسیله بام شیروانی میباشد. در زمان گذشته این اتاقک که با پنجره‌هایی به شکل طاق هلالی به دو سوی باغ ملی باز می‌شوند به عنوان نقارخانه‌ای کاربرد داشته که مردم تهران را به وسیله نواختن شیپور از غروب و طلوع خورشید با خبر می ساخت.

یکی از بخش های منحصر به فرد و بی مانند سر در باغ ملی دو دروازه چدنی آن می باشد که یکی از آنها بزرگ تر و برای عبور افراد سواره مورد استفاده بوده و دروازه کوچک‌تر نیز برای رفت و آمد پیاده‌ها کاربرد داشته که امروزه بخش بزرگ جهت رفت و آمد سواره‌ها تخریب شده است.

استفاده هنرمندانه از چدن و زمینه تیره آن موجب جذابیت بیشتر نقوش طلایی رنگ فلز برنج روی این دروازه‌ها شده است. این درهای زیبا به دست استاد محمدعلی کرمانی در قورخانه تهران ساخته شده که روی کتیبه دروازه به وسیله حروف برنجی عبارت " این اثر در قورخانه تهران ساخته شد" درج شده است.

عمده نقش و نگارهای سردر باغ ملی به رنگ فیروزه‌ای‌، لاجوردی‌، کرم‌، قهوه‌ای‌، زرد، طلایی‌، سفید و سبز و قرمز است. 45 کتیبه روی کاشی ها نقش بسته و دو کتیبه هم به صورت فلز کاری در بنا ساخته شده است. یکی از آنها به شکل نیم دایره و دیگری به صورت بیضی شکل قسمت بالایی سردر اصلی قرار گرفته اند.

آخرین مرمت انجام گرفته روی این بنا در سال 1394 انجام گرفت که موجب شد نورپردازی های زیبایی صورت بگیرد تا نمای سردر در شب هم به زیبایی قابل رویت باشد.

جاذبه های اطراف سردر باغ ملی

میدان قدیمی مشق از شرق به خیابان علاءالدوله یا همان فردوسی، از شمال به خیابان سوم اسفند یا همان سرهنگ سخایی، از سمت غرب به خیابان قوام السلطنه یا سی تیر فعلی و از جنوب هم به خیابان باغشاه یا سپه یا همان امام خمینی (ره) منتهی میشود که در این محدوده چندین جاذبه دیدنی وجود دارد.

خیابان سی تیر خود یک جاذبه منحصر به فرد است و با وجود استریت فودها محبوب بسیاری از مردم پایتخت نشین است.

در باغ ملی ساختمان دانشگاه هنر قرار دارد که دیدن آن خالی از لطف نیست.

موزه عبرت با 350 متر پیاده روی، موزه ملی ایران با 400 متر پیاده روی، موزه استاد صنعتی در فاصله 350 متری از دیگر جاذبه های این منطقه هستند.

ساعت بازدید از این بنا از ساعت 7 صبح تا 7 شب است.

مسیر دسترسی سردر باغ ملی

سر در تاریخی باغ ملی در خیابان پر هیاهوی امام خمینی(ره) در فاصله اندکی از میدان توپخانه یا همان میدان امام خمینی در بخش شرقی وزارت امور خارجه و غرب اداره پست قرار دارد. این سردر میان ساختمان پست خانه یا موزه وزارت ارتباطات امروزی و ساختمان سابق شرکت ملی نفت که امروزه ساختمان شماره 3 وزارت امور خارجه است قرار دارد. امروزه اداره کل میراث فرهنگی تهران با همکاری شهرداری منطقه 12 در تلاش برای آزاد سازی و بازسازی دروازه‌ها و سنگ فرش این محدوده است تا آن را به صورت اولیه خودش احیا کند.

میتوانید با مترو خط یک برای دیدن این مکان تاریخی راهی شوید. به این صورت که در ایستگاه مترو امام خمینی (ره) پیاده شده و بعد از اینکه از ایستگاه مترو خارج شدید به طرف غرب حرکت کنید و با 5 دقیقه پیاده ‌روی به این مکان میرسید. همچنین می‌توانید بعد از پیاده شدن از ایستگاه مترو امام خمینی (ره) به وسیله اتوبوس‌هایی که به پایانه فیاض بخش و یا پایانه قورخانه می روند به طرف شمال حرکت کرده و به مکان سردر باغ ملی بروید.

همچنین میتوانید از ایستگاه مترو خیام با کمی پیاده روی به این مکان تاریخی دست پیدا کنید.