اجاره ویلا و سوئیت - آپارتمان

استان فارس، بزرگترین استان ایران است که هریک از مکان های تاریخی آن، بازگو کننده تمدن های پیشین و کهن ایران است. یکی از نمادهای تاریخ ایران، نقش رستم است که در نزدیکی، بنای تاریخی تخت جمشید و در نزدیکی قدیمی ترین شهر ایران، مرودشت واقع شده. ناگفته نماند که از دوره پادشاهی ساسانیان نیز، آثاری در نقش رستم مشاهده میشود.

در دل کوهی معروف به حسین کوه، نقش رستم جای گرفته است. مورخان، این کوه را به دلیل شباهتش با 3 صخره کنار هم، سه گنبدان یا دو گنبدان نیز میگویند.

تاریخچه ساخت نقش رستم

این مجموعه و محوطه باستانی، محل آرامگاه 4 پادشاه هخامنشی، چندین نقش برجسته مربوط به 1200 سال قبل از میلاد مسیح و آثار و نقوش ایلامیان و ساسانیان میباشد که به همین خاطر ارزش و اهمیت تاریخی بسیار زیادی دارد.

طرح یک ایزد، یک ایزدبانو و یک مرد و زن که احتمالا پادشاه و ملکه را به تصویر کشیده است، اولین نگاره هایی است که مربوط به دوره ایلامیان میباشد. البته با روی کار آمدن بهرام دوم قسمت زیادی از این نقش از بین رفت، بنابراین طرحی از بهرام و درباریانش جایگزین شد.

این بنا در زمان پادشاهی ساسانیان نیز مقدس بود که البته نقش نگاره هایی از آن دوره نیز به یادگار مانده است.

نقش رستم در واقع محل مزار 4 پادشاه بزرگ ایرانی بنام های داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش دوم میباشد.

وجه تسمیه نقش رستم

نقش نگاره های موجود در این منطقه کهن، بیانگر جنگ پهلوانان با یکدیگر است و چون در فرهنگ ایرانیان، یکی از نمادهای برتر پهلوانی، شخصیت رستم است، این محل نقش رستم نامگذاری شده است.

البته طی تحقیقات انجام شده، به این مکان، نبوشت یعنی پای کوه گفته میشد.

داستان هایی هم دربین مردم از دیرباز نقل شده است که رستم در همین منطقه به جنگ اسفندیار رفته و بر اوی پیروز شده است و یکی از نقش نگاره ها را منسوب به رستم میدانند.

آشنایی با قسمت های مختلف نقش رستم

در سه دوره مختلف پادشاهی ایران، بناهای ارزشمندی به محوطه نقش رستم اضافه شده است و از این رو دارای بخش های متفاوتی است.

در اینجا یک بنای مکعبی، 4 آرامگاه، 8 نقش برجسته و کتیبه قرار دارد که هریک راوی ماجراهای پادشاهان قدیم ایران باستان است.

مهم ترین قسمت این مکان، کعبه زرتشت است، که میتوان گفت در آن زمان آتشکده بوده است. اما به دلیل شباهتی که با مقبره پاسارگاد دارد، برخی باستان شناسان احتمال میدهند اینجا هم مزار یک حاکم باشد.

یک بنای مکعب مستطیل شکل، که نسبتا کوچک است و با سنگ آهک سفید ساخته شده. برای اینکه وارد اتاقک بشوید باید از 30 پله بالا بروید. احتمالا این بنا در دوره هخامنشیان به عنوان آتشکده ساخته شده بود و در آن زمان، بن خانک یا کرنای خانه یا نقاره خانه نامیده میشد.

چون داخل ساختمان کاملا سیاه شده است، باستان شناسان احتمال میدهند که آتشکده بوده است و چون مکعبی شکل است میگویند کعبه زرتشت بوده است اما هیچ مستندی درباره این احتمالا وجود ندارد.

بخش دیگر، آرامگاه 4 پادشاه هخامنشی است. و دلیل قرار گیری مقبره ها برروی دیواره های کوه، به این خاطر بوده که اجساد خاک زمین را آلوده نکنند.

بخش دیگر سنگ نگاره دوره ساسانیان است.

جالب است بدانید یکی از 8 نقش برجسته، در نقش رستم ناتمام مانده است. هرکدام از این نقش برجسته ها به دستور پادشاه هر دوره ساخته میشد تا برای نسل های بعد سندی از پیروزی های به دست آمده شان باشد.

برخی از این نقش برجسته ها شامل، تاجگذاری اردشیر بابکان، پیروزی شاپور اول، پیروزی بهرام دوم و تاجگذاری نرسی است.

باستان شناس و ایران شناس آلمانی به نام ارنست هرتسفلد، اولین باز در سال 1302 با کاوش در این منطقه، این آثار ارزشمند دوره هخامنشی و نقش و نگاره های ساسانیان را کشف کرد.

آرامگاه پادشاهان به صورت دخمه هایی است که نشان میدهد بعد از خورده شدن گوشت اجساد توسط پرندگان، استخوان را در آنها نگهداری میکردند یا برخی به شکل مومیایی شده دفن میشدند تا اجساد زمین را آلوده نکنند.

یکی از این آرامگاه ها، متعلق به خشایارشا است که شبیه یک صلیب است و در بالای سر او نماد فروهر و در پایین پای او تخت پادشاهی در حالی حک شده است که مردمان سایر سرزمین ها آن را حمل میکنند. در این آرامگاه اجساد همسر و ولیعهد خشایارشا نیز وجود دارد.

آرامگاه دیگر مربوط به داریوش بزرگ است که به نظر میرسد این مقبره همزمان با ساخت کاخ آپادانی شوش و تخت جمشید آغاز شده است. نمای بیرونی این مقبره هم همانند آرامگاه خشایارشا است. بیرون ارامگاه سنگ نوشته هایی به زبان اکدی، فارسی باستان و ایلامی قرار دارد که احتمال داده میشود وصیت نامه شاه بوده است. داخل دخمه نیز 9 قبر دیگر قرار دارد که صاحبان آن ها شناسایی نشده اند.

آرامگاه بعدی آرامگاه اردشیر اول است که از لحاظ ظاهری شبیه آرامگاه دیگر است اما با ظرافت و دقت کمتری طراحی شده اند. داخل این آرامگاه قبر اردشیر اول، همسرشاه شاهبانو داماسپیا و ولیعهدشان اردشیر قرار دارد.

آرامگاه بعدی که متعلق به داریوش دوم است شبیه آرامگاه اردشیر اول است که بیانگر این است که تبحر لازم را در سنگ تراشی در آن زمان نداشتند. در این آرامگاه نیز همچون سایر دخمه ها، به غیر از مزار داریوش دوم، مقبره ملکه پریزاتس و ولیعدشان قرار دارد.

بعد از کعبه زرتشت و آرامگاه ها چند کتیبه نیز یافت شده است که راوی حکایت های تاریخی آن دوره هستند.

یکی از کتیبه ها که ناتمام مانده است، در فضای 10 در 5 حجاری شده که 20 سطر به زبان فارسی است که احتمال داده میشود مربوط به اواخر حکومت ساسانیان است و ارزش تاریخی بالایی ندارد.

کتیبه دیگر که بسیار چشمگیر و بزرگ است، نقش تاجگذاری نرسی پسر شاپور اول را نشان میدهد که در حال دریافت حلقه یا همان نشان پادشاهی از دستان الهه آب باروری و جنگ، ایزدبانو آناهیتا است. نرسی فرمانروای ارمنستان بود که بعد از حمله به ایران، مالک تاج و تخت شد.

نقش دیگری که در کتیبه دیگر هم حک شده است، بهرام دوم را سوار بر است نشان میدهد که یک سرباز سواره درفش بر دست پشت سر او و سرباز دیگر زیر سم اسب بهرام است.

کتیبه چهارم که با شکوه ترین نقش در محوطه است، بازگو کننده پیروزی شاپور بر امپراطورهای رم باستان است. 3 امپراطور به ایران حمله کردند، که والرین همراه هفتاد هزار سرباز و سناتور خود به دست ایرانی ها در زمان شاپور یکم اسیر شدند.حتی وصف این پیروزی برروی کتیبه دیوار کعبه زرتشت در نقش رستم آمده است. در این نقش شاپور را تاج بزرگ بر سر دارد و سوار بر اسب خویش است نشان میدهد که در روبرویش امپراطور روم در حال التماس قرار دارد. در این نقش برجسته لباس ها به وضوح و با تمام ریزه کاری هایش حجاری شده است.

کتیبه بعدی که نقش پیروزی هرمز دوم است، او را در حالتی که بر اسب نشسته است و نیزه را در بدن دشمن فروبرده نشان میدهد. در پایین همین نقش یک نقش برجسته نیمه تمام است که احتمال میدهد مربوط به آذرنرسه، ولیعهد هرمز دوم باشد.

نقش برجسته نبرد شاپور دوم پایین مقبره داریوش دوم قرار دارد. این نقش، دارای 3 متر ارتفاع و حدودا 8 متر طول است که بعضی قسمت ها کمی تخریب شده است. در این نقش نبرد شاه را با یکی اعضای خاندان پادشاهی نشان میدهد.

یکی از قدیمی ترین نقش ها در مجموعه نقش رستم، متعلق به عیلامیان است. بهرام دوم، پادشاه ساسانی، قسمتی از این نقش را حذف کرد و خود، خانواده و درباریانش را جایگزین کرد. در نقش اصلی، یک پادشاه و ملکه، همراه ایزد و ایزدبانو را نمایش میدهد. این نقش برجسته بر اساس گفته تاریخ دانان به 4 هزار سال قبل از میلاد برمیگردد.

کتیبه دیگر، بهرام دوم را در حالت ایستاده در مرکز کتیبه و 8 دربار او را پشت سرش به حالت احترام نشان میدهد.در سمت چپ شاه، خانواده او یعنی شاپور دختک و 2 شاهزاده دیگر، نرسی پسر شاپور یکم و موبد عالی رتبه زرتشتی بنام کرتیر حضور دارند. متاسفانه 3 نفر دیگری که در تصویر هستند ناشناس مانده اند و مشخص نیست با بهرام دوم چه نسبتی داشته اند.

نقش آخر، مراسم تاجگذاری اردشیر بابکان، موسس دولت ساسانی را نشان میدهد که سوار بر اسب، در حال دریافت اورنگ شاهی از دستان اهورا مزدا است. در زیر اسب اهورا مزدا جسم اهریمن و در زیر اسب اردشیر پیکر آخرین پادشاه اشکانی را نشان میدهد. در تصویر برروی سینه اسب ها، کتیبه هایی به زبان پهلوی اشکانی و ساسانی و زبان یونان حک شده است.

اگر برای بازدید از نقش رستم راهی شیراز شدید، در مسیر خود حتما از تخت جمشید، پاسارگاد و نقش رجب نیز بازید کنید

راه های دسترسی به نقش رستم شیراز

اگر با ماشین شخصی به سمت شیراز سفر میکنید، بعد از آنکه به شهر مرودشت رسیدید به سمت روستای زنگی آباد حرکت کنید. از شیراز به سمت مرودشت 50 کیلومتر فاصله است.

اگر توریست و گردشگر هستید در ترمینال شهید کاراندیش شیراز، تاکسی یا مینی بوس یا ون های بین شهری شما را به نقش رستم میرسانند.