اجاره ویلا و سوئیت - آپارتمان

یکی از استان های با اصالت و با تاریخ غنی کشور ایران، چهارمحال بختیاری با مرکزیت شهرکرد می باشد. در بیشتر مناطق این استان مردم همچنان آداب و رسوم و فرهنگ خود را حفظ کرده اند که یکی از نمادهای فرهنگ در این منطقه نوع پوشش آنها میباشد.

در مناطقی که مردم چهارمحال بختیاری از شهرها دور هستند و با توجه به تخته قاپو در ایل بختیاری (تَرک کوچ نشینی و جایگزین آن یکجا نشینی) که در نقاط مختلف استان اتفاق افتاده اما لباس بختیاری همچنان از مولفه های اصلی فرهنگ و سنت مردم این دیار میباشد و طبیعت زاگرس با لباس های زیبا و اصیل بختیاری زیباتر و دلچسب تر شده است.

مطالعه و بررسی در مورد پوشش اقوام مختلف برای علاقه‌مندان به این حوزه بسیار جذاب است و با بررسی آن به ریشه بسیاری از مسائل قوم های کهن ایرانی پی می بریم.

پوشش مردان چهارمحال بختیاری

در مردان بختیاری، نوع لباس نشان دهنده منزلت، جایگاه اجتماعی، طبقه و قشر خاصی از جامعه بختیاری میباشد و خبر از میراثی کهن از این دیار میدهد.

لباس مردم چهارمحال بختیاری با لباس های مناطق لرنشین این استان تا حدودی تطابق دارد اما بعضی نمادهای مخصوص در این لباس، آن را نسبت به لباس قومیت ها و ایل های دیگر متمایز میسازد.

• چوقا یا چوخا بخشی از لباس مردان این منطقه است که آن را به عنوان بالاپوش به تن میکنند. این بالاپوش از منطقه ای به نام لیوس لرستان آورده شده، به همین خاطر به آن چوقالیوسی میگویند. چوقا فاقد آستین و یا دارای آستین های کوتاهی است و تا بالای زانو را می پوشاند. ترکیب رنگ چوقا به صورت کرم و آبی، سیاه و سفید، کرم و قهوه ای  و کرم و سرمه ای است. چوخا توسط مردم شهرنشین چهارمحال بختیاری نیز  در مراسم های مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. برای بافت این لباس از دار خوابیده و به صورت بافت گلیم استفاده میشود و تفاوت آن با گلیم این است که چوخا بافت ریزتر و تار و پود نازکتری دارد. این پوشش به دلیل متراکم بودن تا حد زیادی از نفوذ باران جلوگیری میکند. مردان هنگام فعالیت و کارهای روزمره و زمان کوه پیمایی، قسمت پایین چوخا را تا میکنند تا جلوی فعالیت آنها را نگیرد. مردان بختیاری این لباس را در همه فصل ها به تن میکنند زیرا گرما را در زمستان نگه میدارد و در تابستان نیز خنک است. در زمستان زیر چوقا کت به تن میکنند و در تابستان نیز پیراهن. مردم خوزستان و غرب اصفهان نیز از چوقا استفاده میکنند. چوقا به وسیله خط های عمود مشکی رنگ روی خطوط سفید طراحی میشود که این نقش ها از پاسارگاد مقبره کوروش کبیر الهام گرفته شده و نشان دهنده پیروزی سپنتامینو بر انگره مینو است که در مذهب زرتشت سپنتامینو نام فرشته نیکی میباشد و انگره مینو نیز اهریمن میباشد. درواقع خطوط سفید لباس مردان نشان دهنده سپنتامینو است که از پایین به طرف بالا می آیند و خطوط مشکی نیز از بالا به پایین می آیند و نماد انگره مینو است. البته عده ای نیز معتقدند که این نگاره از معبد زیگورات چغازنبیل گرفته شده که به عنوان بزرگترین معبد ایلامیان شناخته میشود.
• شلوار دبیت مشکی رنگ است و دارای دمپای بسیار گشادی به عرض 50 سانتی متر است و زیبایی خاصی به مردان بختیاری می دهد. این شلوار نماد مرد بختیاری میباشد که این پوشش همراه با تفنگ آنها بسیار باشکوه و باابهت میشود. مردان این شلوار را به همراه کت به تن میکنند و یک کمربند چرمی روی آن میبندند. اما اگر این شلوار را به همراه چوقا به تن کنند، دوال یا کمربند چرمی با عرض کم روی کمر شلوار می آویزند. انتخاب دوال برای مردان بختیاری بسیار مهم است. آنها معمولا از چرم بلغار برای کمربند خود استفاده میکنند. ناگفته نماند که پارچه شلوار دبیت توسط کارخانه دبیت انگلستان تولید شده است. شلوار دبیت با توجه به گشاد بودن، دست و پاگیر میباشد و مناسب کوهستان های استان چهارمحال و بختیاری نیست. به همین خاطر از شلوار مناسب تری استفاده میکنند. اما بعضی از مردان بختیاری در هنگام کوهپیمایی یا موقع کار دو طرف دبیت را بالا می آورند و در قسمت زیری کش کمر می گذارند. شلوار دبیت یک جیب در سمت راست دارد و به وسیله چند چفت و یک زیپ بسته میشود.
• کلاه مردان ایل نیز به رنگ سفید یا سیاه است. کلاه مردان چهارمحال بختیاری علاوه بر پوشاندن سر، کاربردهای دیگری نیز دارد. برای مثال آنها از کلاه جهت وزن کردن غلات و گاهی اوقات نیز به عنوان وسیله ای برای حمل آب استفاده می کنند. اولین تفاوتی که در لباس مردان دو ایل چهارلنگ و هفت لنگ دیده میشود، کلاه آنها میباشد. کلاه مردم چهارلنگ، کلاه دزفولی نام دارد و از نمد شوشتری ساخته شده اما کلاه خسروی را مردان ایل هفت لنگ روی سر میگذارند که به رنگ سیاه و از نمد ساخته شده است. کلاه خسروی نوعی از کلاه بختیاری هاست که در زمان گذشته به رنگ سفید بوده اما همانطور که گفته شد امروزه این کلاه به رنگ سیاه است و از پشم لابه لای موی بز ساخته میشود. کلاه خسروی در دو ابعاد بزرگ و متوسط تهیه میشود و مردان بی تفاوت به گرما، آفتاب، سرما و گرد و خاک آن را به سر میکنند زیرا بر این باورند که این کلاه نشان دهنده بزرگی آن ها میباشد. کلاه خسروی جلو و عقب نداشته و میتوان آن را از هر طرف به سر گذاشت. بعضی مردان در وضعیت های مختلف، آن را به راست و چپ و یا جلو و عقب خم می کنند.
• کفش مردان بختیاری گیوه است که مرغوب ترین نوع گیوه، ملکی میباشد؛ اما امروزه به علت بالا رفتن قیمت، این پاپوش کمتر مورد استفاده بختیاری ها قرار میگیرد.

لباس زنان چهارمحال بختیاری

پوشش بانوان بختیاری ترکیبی از تمدن و فرهنگ کهن ایران زمین است. در بعضی از مکتوبات تاریخی نقل شده که لباس زنان بختیاری به پوشش زنان زرتشتی شباهت زیادی دارد. دختران و زنان عشایر بختیاری در زمان کوچ، در مراسم هایی مانند عروسی، در زندگی روزمره و در مهمانی ها، لباس های رنگارنگ و زیبای خود را به تن میکنند و جلوه ای بی نظیر به فضای اطراف خود میدهند. زنان عشایر در انتخاب جنس پارچه، تزیینات، دوخت و نوع زیورآلات تنوع زیادی به خرج می دهند و در عین حال راحتی، پوشیدگی و وقار و شادابی خود را در این لباس به نمایش می گذارند. سکه های قدیم، پارچه های زرین ابریشمی و مخمل، یراق های زیبا و پهن، پولک دوزی و منجوق دوزی و دامن های پرچین لباس بانوان بختیاری نشان از مهارت و سلیقه و هنر آنها دارد.

• لچک یا کلاهک به کلاهی گفته میشود که یک بند در قسمت جلو دارد و در زیر مینا قرار میگیرد و به وسیله پشت سوزنی به مینا وصل میشود. ابعاد لچک 25 در 10 سانتی متر و توسط بندی که دارد زیر چانه یا گلو بسته میشود. زیر لچک نیز به قسمتی که گره خورده متصل میگردد. جلوی لچک را اشرفی دوخته و با نگین های کوچک و رنگین یا الماس نما و منجوق، تزئین میکنند. در ایل بختیاری بعضی از بانوان لچک خود را توسط طلاهای گران قیمت، سنگ های زینتی و سکه تزئین میکنند و به دور سر میبندند که این تزئینات نشان دهنده بختیاری بودن دختران است. لچک ها به سه دسته تقسیم میشوند: صدفی، ریالی و سیخکی. که لچک ریالی بیش از سایر کاربرد دارد.
• بُنایی یا زیرلچکی به نوعی تزیین برای لباس بختیاری گفته میشود. به این شکل که سکه های نقره یا طلا را به هم جوش میدهند و در زیر گلو به لچک وصل میکنند.
• روسری زنان بختیاری که به آن مینا گفته میشود، از پارچه نازک حریر به رنگهای بنفش، زرد، آبی و قرمز تهیه شده و با توجه به سن و سال زنان، رنگ آن نیز متفاوت است. زنان میانسال از مینای تیره رنگ و زنان و دختران جوان از رنگ های روشن استفاده میکنند. زنان موهای جلوی سر را تاب داده (که به این کار ترنه میگویند) و فرق باز میکنند و فرق دیگری نیز از روی گوش ها باز میکنند که مو به چهار بخش تقسیم میشود. دو بخش پشت سر را جدا میبافند و به دو گیس تبدیل میکنند و در نهایت به هم متصل میکنند. بعد از بافت موها، لچک را سر میکنند و موها را از زیر لچک بیرون می آورند و در پشت مینا قرار میدهند.
• بندسوزن برای محکم کردن مینا روی لچک است که به آن سیزنبن نیز گفته میشود. سیزنبن انواع مختلفی دارد مانند سنجاق، گیره، مهره و غیره... جنس سیزنبن نیز با توجه به توان مالی هر شخصی از نقره یا طلا استفاده میشود.
• دستمال یا شَدِه به دستمال چهارگوش مشکی رنگی گفته میشود که جنس آن ابریشم است. این دستمال نوعی پیشانی بند برای زنان محسوب میشود. زنان، شَدِه را روی پیشانی می بندند و از روی دو گوش رد میکنند و آن را به صورت چند لایه و چند تار در می آورند و در نهایت در قسمت پشت سر دو طرفش را گره میزنند. در قسمت جلوی این دستمال گوی نقره ای ریشه‌ داری قرار دارد که نام آن گوی سر دستمال است.
• جُوِه، پیراهن زنان بختیاری است که آستین مچ‌دار بلندی دارد و در قسمت سینه چاک دار است و سه دکمه روی آن دیده میشود. دامن و بالا‌تنه آن بدون چین و صاف و بلندی آن نیز تا زیر زانو است. رنگ جوه با توجه به سن هر شخصی استفاده میشود و در دو نوع چاکدار و بدون چاک موجود است. در نوع چاکدار، قسمت پایین دامن را از دو طرف به طول 20 سانتی متر چاک میدهند.
• شلوار قری نوعی دامن چین دار و بلند با رنگ های روشن و شاد است و تقریبا 6 الی 12 متر پارچه لازم دارد. در زمان های گذشته جنس شلوار قری مخمل بوده است. قر در زبان بختیاری به معنی پیچ و تاب میباشد.
• انتخاب چادر توسط زنان بختیاری نوع وضعیت و شرایط اقتصادی آنها را تعیین میکند. چادر زنان بختیاری از جنس پارچه های توری میباشد و گاهی اوقات نقش ها، تارهایی روی آن به چشم میخورد. کناره های چادر نیز معمولا به وسیله سکه های تزئینی و زر و زیور مزین شده است.
• جلیقه یا جلیزقه، پوششی از جنس مخمل است که زنان روی پیراهن خود میپوشند.
• پاپوش زنان بختیاری نیز در گذشته گیوه ملکی به همراه جوراب پشمی بوده است. اما امروزه به علت رفت و آمد و معاشرت با شهرنشینان نوع کفش و جوراب آنها تغییر کرده است.

اگر تمایل دارید با فرهنگ و آداب و رسوم چهارمحال بختیاری آشنا شوید پیشنهاد میکنیم به این استان سفر کنید و از مکان های دیدنی مانند قلعه چالشتر شهرکرد، گردشگاه پیرغار فارسان و روستای یاسه چای سامان دیدن نمایید و از تفریحاتی مانند پیست اسکی چلگرد کوهرنگ و رفتینگ در رودخانه ارمند لذت ببرید.