اجاره ویلا و سوئیت - آپارتمان

یکی از قلعه های تاریخی که در فاصله 23 کیلومتری از جنوب غربی فومن در نزدیکی روستای قلعه رودخان گیلان قرار دارد، قلعه رودخان یا قلعه هزار پله نام دارد. علت نامیده شدن به هزار پله وجود حدود هزار پله در امتداد دیوارهای قلعه است. البته قلعه رودخان 1600 پله جدید دارد و پله‌های اصلی آن به عدد 935 می‌رسد. این قلعه بالای ارتفاعات جنگلی منطقه حیدرآلات در قلب جنگل انبوه قرا گرفته است. ارتفاع قلعه رودخان از سطح آب های آزاد بین 655 الی 715 متر میباشد.

به نظر بعضی از کارشناسان، این قلعه در زمان ساسانیان در حمله عرب ها به ایران ساخته شده است و در زمان سلجوقیان این بنا بازسازی شد و برای اسماعیلیان به عنوان یک مقر دفاعی حائز اهمیت بوده است. در مورد این قلعه داستان های زیادی گفته شده که کاربری آن برای دفاع در برابر حملات دشمن بخش اصلی تمام آنهاست.

نکته جالب در مورد قلعه رودخان این است که با وجود عظمت و بزرگی آن، تا سال 1830 میلادی ناشناخته بود و سرانجام در همان سال به وسیله محقق ایران‌شناس لهستانی، به نام آلکساندر شودزکو خچکو Aleksander Borejko Chodźko کشف شد. او قلعه رودخان را این چنین شرح می دهد:

این قلعه، دژی است بالای کوهی در بخش رودخانه‌ای با همین اسم که بام آن سنگی میباشد و دو طرف ورودی آن دارای دو برج دفاعی محکم میباشد. روی کتیبه سردر ورودی آن نوشته ای حک شده که گویای این است که قلعه برای سلطان حسام الدین امیر دباج بن امیر علاءالدین اسحق، برای اولین بار در سال 918 الی 921 هجری قمری مجدد ساخته شده است.

کتیبه تنها سند و شناسنامه قلعه به شمار میرود و آن را در موزه گنجینه رشت نگهداری میکنند.

معماری قلعه رودخان

این قلعه در حدود 22 هزار و 300 متر مربع مساحت دارد و 42 برج و بارو دورتادور آن قرار دارد که قطر و شکل آن ها کمی از هم متفاوت است ولی داخل آنها از یک نقشه تبعیت میکند. قلعه در حدود پانصد متر طول دارد ولی دارای عرض متفاوتی است. مصالح به کار رفته در ساخت قلعه سنگ لاشه، ساروج، گچ و میلیون ها قطعه آجر است.

قلعه رودخان دارای 2 بخش است یکی ارگ که محل زندگی حاکم و حرمسرای او و دیگری قورخانه که محل فعالیت‌های نظامی و زندگی سربازان بوده است.

قلعه رودخان به دلیل قرار گیری بر روی 2 قله، به 3 بخش میانی، شرقی و غربی تقسیم گردیده است. بخش شرقی بر بلندی تپه 670 متری بنا شده که با یک دروازه از سایر قسمت ها جدا شده است. بخش میانی که دروازه ی اصلی در آن واقع شده است، در پایین ترین سطح از قلعه قرار گرفته است. بخش غربی که بر روی شیب تند کوه ساخته شده و دارای قسمت های مختلفی از جمله دروازه ی ورودی، آب انبار، سردخانه، آبریزگاه، شاه نشین و تعدادی واحدهای مسکونی و قراول خانه می باشد.

به دلیل اینکه دروازه قلعه در شیب تند و ضلع شمالی در بین 2 برج بزرگ قرار گرفته است، امکان دسترسی دشمن به قلعه سخت بود. کناره های دروازه ی ورودی 2 سکو با مواد لاشه سنگ به ارتفاع 1.5 متر قرار داشت که به منظور استقرار نگهبانان تعبیه شده بود. درب ورودی به شکل قوس جناغی و به ابعاد 3.5 متر ارتفاع و عرض 2.6 متر میباشد.

بعد از دروازه به یک راهرو می رسیم که دارای سکو در دو طرف آن است و به عنوان بارانداز استفاده میگردید. در محوطه قلعه، چند پله از جنس سنگ قرار دارد که به پشت بام بالای دروازه راه دارند که راه ورود به داخل برج های اطراف دروازه از همین بخش است. این برج های عظیم در قسمت پایینی، پر و در قسمت بالا خالی هستند و دارای اتاق های هشت ضلعی میباشند ولی از خارج به شکل استوانه دیده میشوند. در هر وجه این اتاق های هشت ضلعی یک طاق نما با ضخامت 1.5 متر وجود دارد که به پنجره هایی برای نور و محافظت از قلعه میرسند. سقف این برج ها از آجر به شکل دورچین و بدون تیر ساخته شده که روی آن به صورت گچکاری است. ولی تعدادی از برج ها به صورت 2 طبقه با سقف چوبی ساخته شده اند. داخل برج ها از اجاق و دودکش برای گرم کردن نگهبانان در حال خدمت در فصل زمستان در نظر گرفته شده است و دلیل مسقف بودن برج ها، جلوگیری از وزش باد، باران و برف به داخل بوده است.

شاه نشین که محل جایگاه حاکم میباشد، با دروازه ورودی 200 متر فاصله دارد و در ارتفاع 778 متری از سطح دریا یعنی مرتفع ترین نقطه قلعه قرارگرفته است و به عنوان مهم ترین سازه در بخش غربی میباشد.

این مکان دارای 2 بخش تحتانی، فوقانی و یک تراس که محل مناسبی برای نظارت برقلعه و نشستن است. طبقه همکف دارای 2 اتاق و یک ایوان بوده است که ایوان به وسیله پله هایی به طبقه بالا میرسید.

چشمه‌ آبی نیز که در گذشته منبع اصلی تأمین آب قلعه رودخان بوده و طبق گفته ها از ییلاق زردخونی آورده شده در حیاط قلعه قرار داشته و بعد از زلزله‌ سال 1369 خشک شد و بعد از سال ها به وسیله میراث ‌فرهنگی گیلان احیا شد.

قسمت نظامی در بخش شرقی قلعه بوده است که دارای بخش هایی از جمله دروازه ورودی، زندان، محل اسکان افسران ارشد و تعدادی واحدهای مسکونی می باشد. در ضلع جنوب شرقی قلعه یک درب برای خروج اضطراری قرار گرفته است.

در انتهای شمال شرقی قلعه یک ساختمان 2 طبقه بنا شده که مکانی بسیار زیبا است.

در ضلع جنوبی قلعه کوهی است که در آن غاری به عرض 3، ارتفاع 4 و عمق پانزده متر وجود دارد که در زمان حمله و جنگ، نگهبانان از این قسمت به قلعه علامت میدادند.

با وجود اینکه قسمت های زیادی از قلعه در سال 1354 در فهرست آثار ملی قرار گرفته در طی گذشت زمان از بین رفته اند.

مساحت قلعه رودخان 6/2 هکتار است و تقریبا 500 متر طول آن محاسبه شده و در بعضی نقاط عرض آن متفاوت است. ارتفاع برج و باروهای آن هم 1500 متر اندازه گیری شده است.

وجه تسمیه قلعه رودخان

این قلعه در اوایل دژ رودگان نام داشته است. به دلیل قرارگیری این قلعه در در کنار رودخانه به قلعه رودخان شهرت یافت. کلمه رودخان کوتاه شده ی رودخانه و قلعه رودخان به معنی قلعه ای است که در نزدیکی رودخانه قرار دارد.

نام های دیگر این قلعه هزار پله به دلیل داشتن 935 پله در امتداد دیوار قلعه و نام حسامی به علت نوسازی به دستور سلطان حسام الدین دباج اسحقی میباشد. به زبان تالشی به این قلعه، قلعه رخون نیز میگفتند که بعدها به قلعه رودخان تغییر یافت.

تاریخچه قلعه رودخان فومن

همانطور که گفته شد بر سنگ نوشته ای که سردر ورودی قلعه بوده سال 918 تا 921 هجری قمری را بیان میکند که برای اولین قدرت منطقه ای که از اطاعت از صفویان سرپیچی کرد بازسازی گردید تا از آنجا به مقاومت بپردازد ولی موفقیتی به دست نیاورد و در مقابله با صفویان پیروز نشد و به دربند گریخت و سرانجام دستگیر و در تبریز اعدام شد.

در حقیقت راجع به قدمت قلعه رودخان نظرات زیادی موجود است که همچنان در پاره ای از ابهام به سر میبرد. برخی عقیده دارند که این بنا به دوره ساسانی و یا ابتدای دوره اسلامی باز میگردد و در دوره سلجوقیان مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته و گفته شده که به عنوان یکی از پایگاه‌های اسماعیلیان مورد استفاده بوده است. این قلعه رودخان مرکز فرمانروایی فرمانروایان گیلان و رشت نیز بوده است و تا عصر زندیه مورد استفاده بوده است. در تایید این موضوع باید بگوییم هدایت خان، حاکم فومن در سال 1175 هجری قمری در زمان قیام علیه کریم خان زند، این قلعه را تعمیر کرد.

عبدالفتاح فومنی در کتاب تاریخ گیلان در صفحه 183 از کوه قلعه رودخان چنین یاد می کند : "امیره شاهرخ و کامیاب، پسران امیره سالار و بنی اعمام حسین خان بودند که به دستور حسن خان کهدمی در کوه قلعه رودخان کشته شدند."

مسیر دسترسی به قلعه رودخان

مسیر فومن به قلعه رودخان، جاده ای زیبا و تمام آسفالت است. از مرکز فومن تا پارکینگ قلعه رودخان بیست و دو کیلومتر فاصله میباشد. برای راحت بودن رفت و آمد در مسیر قلعه تا پارکینگ حدود 1000 پله و مسیری حدود دو کیلومتر با خرده های سنگ و ملات ماسه - سیمان ساخته شده است .

فاصله مستقیم شهرهای ماکلوان، ماسوله و شفت تا قلعه هرکدام به ترتیب در حدود 25، 45 و 20 کیلومتر و از مسیر اصلی و آسفالت تا شهرهای فومن، ماکلوان و ماسوله هرکدام به ترتیب، 25، 35 و 60 کیلومتر میباشد.

مسیر رسیدن به قلعه رودخان بدین شرح است که باید از روستاهای گشت، کرد محله، گشت رودخان، سیاه کش، گوراب پس، ملسکام، سعیدآباد عبور کرد تا به روستای قلعه رودخان رسید که بعد از گذر از منطقه حیدرآلات و طی کردن مسیر سه کیلومتری جاده خاکی به روستای قلعه دهنه یا قلعه دنه میرسد و بعد از آن به زمین های پارک جنگلی قلعه رودخان وارد می‌شوید. سپس 1/5 الی 2 کیلومتر باقی مانده تا صعود به بالای قلعه به وسیله پله‌ طی میشود.

فاصله قلعه رودخان از تهران حدود 5 ساعت و 30 دقیقه، از رشت 1 ساعت و 15دقیقه، فاصله آن از ماسال یک ساعت و 15 دقیقه و فاصله تا ماسوله یک ساعت و 15 دقیقه میباشد.

بازدید از قلعه رودخان

زمان بازدید از قلعه در نیمه اول سال از ساعت 8 صبح الی 18 یا 19 عصر و در نیمه دوم سال تا ساعت 16 عصر میباشد.

جذابیت این قلعه در فصل بهار و تابستان به دلیل پوشش گیاهان و در فصل سرما به خاطر ریزش برگ ها و امکان دید بیشتر شما به دوردست است، ولی در فصل زمستان به دلیل لیز بودن سطح زمین و بسته بودن دکه ها از این قلعه تاریخی کوهستانی - جنگلی کمتر بازدید میشود.

در پایین قلعه رودخان، بازاری دیده میشود که برای خرید انواع خوراکی و غذاهای محلی گیلان مناسب است.

قیمت بلیط ورودی قلعه رودخان 2500 تومان و پارکینگ 10 هزار تومان در سال 1398 میباشد.

در سفر به این قلعه حتما از کفش مناسب استفاده کنید تا پله نوردی شما را اذیت نکند. دوربین عکاسی و آب هم از دیگر ملزومات میباشد. در صورت تمایل از عصای کوهنوردی هم استفاده کنید.

در ضمن این قلعه مکان مناسبی برای سالمندان و کودکان نیست.

اقامت در قلعه روخان

اگر قصد سفر به قلعه رودخان را دارید میتوانید با اجاره ویلا در قلعه رودخان و یا اجاره ویلا در فومن شبی به یادماندنی از این منطقه داشته باشید و یا میتوانید از اقامتگاه های بومگردی و کمپینگ استفاده کنید.